СПЕЦИФИКА СИНТАКСИЧЕСКИХ ТРАНСФОРМАЦИЙ ПРИ ПЕРЕВОДЕ СЛОЖНОПОДЧИНЁННЫХ ПРЕДЛОЖЕНИЙ В СЛАВЯНО-ТЮРКСКОМ ХУДОЖЕСТВЕННОМ ПЕРЕВОДЕ (НА МАТЕРИАЛЕ УКРАИНСКО-АЗЕРБАЙДЖАНСКОГО ПЕРЕВОДА)
(Peculiarities of Syntactic Transformations in Translating Complex Sentences in Slavic-Turkic Literary Translations (Based on the Material of Ukrainian-Azerbaijani Translation)
)
|
Yazar
|
:
İvan Pavlii
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
41
|
|
Sayfa |
:
243-249
|
Özet
Makalede Slav dillerinden Türk dillerine yapılan edebi çeviride birleşik cümleler çevrilirken kullanılan sözdizimsel dönüşümler incelenmektedir. İnceleme Ukrayna edebiyatının yayınlanmış Azerice çevirileri temelinde gerçekleştirilmiştir. Slav ve Türk dilleri arasındaki başlıca sözdizimsel fark sözcük dizilişleriyle ilişkilidir: Slav dillerinde sözcük dizilişi serbesttir ve hakim model SVO (özne-eylem-nesne)’dur; Türk dillerine ise sabit SOV (özne-nesne-eylem) sözcük dizilişi özgüdür. Bu, Ukraynaca orijinal metindeki yan cümlenin Azerice çevirisinde fiilimsi veya diğer yüklemsiz konstrüksiyonla çevrildiği sözdizimsel dönüşüm çeşitlerinin sık sık kullanılmasına neden olmaktadır. Bununla beraber bir birleşik cümlenin birkaç basit cümleye bölünmesi ve yan cümlenin sıralı cümleye dönüştürülmesi gibi başka sözdizimsel dönüşüm çeşitlerine de sıkça rastlanmaktadır.<
Anahtar Kelimeler
Sözdizimsel dönüşüm, Birleşik cümle, Slavca-Türkçe çeviri, Ukraynaca-Azerice çeviri, Edebi çeviri, Sözcük dizilişi
Abstract
The article deals with the peculiarity of the syntactic transformations while translating complex sentences in the Slavic-Turkic literary translation. The study is based on comparative analysis of the published Azerbaijani translations of the Ukrainian belles-lettres. The main syntactic difference between Slavic and Turkic languages is related to the word order models, as Slavic languages have a free word order with the prevailing SVO model while Turkic languages have a fixed SOV-type word order. This determines wide use of the syntactic transformation type which substitutes the subordinate clause in the original Ukrainian text with a participle construction or another proper non-predicative construction in the Azerbaijani translation. However other syntactic transformation types are widely used as well:
Keywords
Syntactic transformation, Complex sentence, Slavic-Turkic translation, Ukrainian-Azerbaijani transla