RANTÇI DEVLET-ZAYIF DEVLET İLİŞKİSİ: AZERBAYCAN ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRME
(THE RELATION BETWEEN RENTIER STATE AND WEAK STATE: AN ASSESSMENT ON AZERBAIJAN
)
|
Author
|
:
Göktürk Tüysüzoğlu
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
|
|
Number |
:
|
|
Page |
:
|
Özet
Doğal kaynaklardan elde ettiği gelir ile ekonomik ve siyasal işleyişini şekillendiren ülkeler, rantçı devlet olarak adlandırılmaktadır. Çoğulcu demokrasi yaklaşımına içkin bir vatandaşlık bilincinin yerleşmediği, nepotizm, patronaj ilişkileri ve yolsuzluk ile anlamlanan ve muhalefetin baskı altında tutulduğu bu ülkeler, rant gelirinin azalmasına bağlı olarak büyük çaplı siyasal çalkantılarla karşılaşabileceği için, aynı zamanda “zayıf devlet” statüsü çerçevesinde de ele alınabilir. Yani rantçı devlet ile zayıf devlet yaklaşımları birbirlerine entegre olmuş durumdadır. Petrol ve doğalgazdan elde ettiği gelir ile ekonomik ve siyasal işleyişini şekillendiren Azerbaycan da rantçı devlet özelliğine haizdir. Zira bu ülkede ekonominin yeterince çeşitlendirilmiş olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu nedenle, rant gelirinin azalmasına bağlı olarak ciddi ekonomik ve siyasal çalkantılarla karşı karşıya kalabilir. Enerji fiyatlarındaki dramatik düşüşe bağlı olarak beliren toplumsal huzursuzluk bunun açık bir yansımasıdır. Azerbaycan'ın rantçı yapısı, bu devletin, bünyesinde barındırdığı zayıf devlet karakterinin orta ya da uzun vadede belirmesine neden olabilir. Otoriter bir karaktere sahip güçlü bir devlet görüntüsü veriyor olsa da Azerbaycan'ın içsel anlamda ciddi bir kırılganlığa haiz olduğu zayıf devlet yaklaşımı çerçevesinde anlaşılabilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Rant, Dağıtımcı Devlet, Kaynak Laneti, Hüseyin Mahdavy, SOCAR
Abstract
States that shape their economical and political functioning by the income coming from natural resources is called as rentier state. These states have gained meaning by relations of nepotism, clientalism, corruption; therefore, citizenship consciousness which is implicit to pluralistic democracy have not been settled. Naturally, political opposition is also under pressure in these countries. Rentier states could also be embraced as weak states due to full scale political upheavals resulting from the possible decrease in the rentier income. In other words, rentier state and weak state approaches are integrated. Azerbaijan, which forms her political and economical functioning by income that obtained from petroleum and natural gas, has a rentier character. In this country, it is not possible to say that the economy is sufficiently diversified. For this reason, Azerbaijan will come up against serious economical and political turbulances. Social unrest that appeared depending on the dramatical decline in energy prices is a clear reflection of that character. Although it gives an impression of a strong state with an authoritarian character, it can be understood within the framework of the weak state approach that Azerbaijan has a serious internal/structural vulnerability.
Keywords
Rent, Distributive State, Resource Curse, Hossein Mahdavy, SOCAR
