KARADENİZ TÜRKÜLERİNDE KARGIŞ
(KARGIS (CURSE) IN THE TURKISH FOLK SONGS OF BLACK SEA REGION
)
|
Author
|
:
Dilek Ergönenç
NÜKRAN ERBAŞ
|
|
|
Type |
:
Copyright
|
|
Printing Year |
:
|
|
Number |
:
|
|
Page |
:
|
Özet
Kargış, günümüzde “beddua, ilenç” olarak gelenek içerisinde yaşattığımız kalıplaşmış sözlere verilen isimdir.
İslamiyet’in kabulünden önce Türklerin yaşadıkları coğrafyada alkış ve kargış olarak adlandırılan kalıp sözler; İslamiyet’in kabulü ile dini bir kisveye girerek “dua ve beddua” olarak karşımıza çıkmıştır. Çaresiz hisseden, acı çeken, kötülük gören insanların rahatlamak için söylediği kargışlar, söze orjinallik verir ve ifadeyi güçlendirir.
Alkışlar (dualar) gibi kargışlar da sosyal hayatın dinamiklerini desteklemenin yanı sıra yaygın olarak kullanılışlarıyla da bize dilin gücünü ve insan üzerindeki etkisini gösteren sözlü kültür unsurlarımızdandır. Sözlü kültürde insanlar kelimelerin büyülü gücüne inanmakla kalmazlar, onu hissederler. Bu bağlamda sosyo-linguistik ve sosyo-psikolojik yönleriyle alkış ve kargışlar söylendikçe, sadece bir söz edimi gerçekleşmez. Aynı zamanda sözün “büyülü gücü” ve insan üzerindeki etkisi de açığa çıkar. Sevinç, sevgi, mutluluk, minnettarlık gibi duygularımızı ifade etmede kullandığımız kelimelerin olumlu güce sahip olduğuna inanılır. Nefret, kin, çaresizlik, kızgınlık gibi duygu ve düşünceleri ifade etmede kullandığımız kelimelerin de olumsuz bir güç içerdiği düşünülür. Dolayısıyla alkış ve kargışlar hem dil bakımından hem de psikolojik bakımından etkisi olan ve incelenmeye değer kavramlardır.
Türk dünyasında alkış ve kargış söyleme geleneği binlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Alkış ve kargışların kendisini en iyi ifade ettiği alanlardan biri de türkülerdir.
Bu çalışmada Karadeniz türkülerindeki kargışlar incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Karadeniz türküleri, Kargış, Beddua.
Abstract
“Kargıs” is a word which is used for the routines which are maintained within a custom as a “curse”.
Before the acceptance of Islam, the routines which are called “alkıs/kargıs”, are started to be called “prayer and curse” with the effects of Islam after the acceptance of Islam. The curse that people who feel helpless, who suffer, and who have been wicked are said to be relieved gives originality to the word and strengthens the expression.
Like “alkış” (prayers), commotion is one of our verbal culture elements that not only support the dynamics of social life but also show us the power of language and its effect on human beings with its widespread use. In oral culture, people not only believe in the magical power of words, they feel it. In this context, as long as “alkış” and “kargış” is uttered with its socio-linguistic and socio-psychological aspects, only a speech act does not take place. At the same time, the "magical power" of the word and its effect on human beings is revealed. It is believed that the words we use to express our feelings such as joy, love, happiness and gratitude have positive power. The words we use in expressing feelings and thoughts such as hatred, grudge, helplessness and anger are also thought to contain a negative power. Therefore, alkış and kargış are concepts that have an impact both in terms of language and psychology and are worth studying.
The tradition for singing alkıs and kargıs has been carried on thousands of years among the Turkish people. The Turkish folk songs are one of the best alternatives to express alkış and kargış best.
In this study, the kargış in the Black Sea folk songs were examined.
Keywords
In the Turkish folk songs of Black Sea, Kargıs, Curse.
