Seri Fiil-Birleşik Fiil İlişkisi ve Türkçedeki Görünümü
(The Relationship Between Serial Verbs and Compound Verbs and Its Appearance in Turkish
)
|
Yazar
|
:
Abdullah Çiğil
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
76
|
|
Sayfa |
:
1179-1197
|
Özet
İlk olarak Afrika dillerinde tespit edilen seri fiil yapıları (SFY), birleşik fiillerle benzer şekilde iki fiilin herhangi bir bağlaç veya bağlantı unsuru olmadan art arda gelmesiyle oluşmaktadır. Başlangıçta bir tür birleşik (compound) olarak kabul edilen bu yapıların tipik özellikleri tespit edildikçe birleşik fiilden bazı önemli faklılıklar gösterdiği ortaya konulmuş, bu yapılardaki birden fazla fiilin birleştirme yoluyla değil serileştirme yoluyla bir araya getirildiği tespit edilmiştir. Bu çalışmada, Türkçedeki SFY-birleşik fiil ilişkisi üzerinde durulacaktır. Çalışmanın amacı SFY ve birleşik fiilin birbirinden farklı iki kavram olduğunu ortaya koymak değildir; bu iki yapının birbirinin devamı sayılabilecek iki fiil oluşumu olduğunu vurgulamaktır. Türkçedeki birleşik fiil sınıflandırılmalarında farklı adlarla (ikili fiil, modal yardımcı fiil, tasvir fiil, yarı tasvirî fiil, kip ekleriyle kurulan birleşik fiil) nitelendirilen bazı birleşik fiillerin SFY olabileceği düşünülmektedir. Özellikle ikinci fiilin gramerleşerek yardımcı fiil özelliği kazandığı tasvir fiillerle asimetrik SFY’nin oluşum bakımından benzerlik göstermesi, tasvir fiil üzerine yapılan tartışmalara farklı bir boyut kazandırabilecek düzeydedir. Türkçe konuşma dilinde kullanılan kaç git, kap gel, gel al, al git vb. SFY örneklerini birleşik fiil kapsamında değerlendirmek oldukça zordur. Ayrıca SFY olarak kabul edilen bazı fiil oluşumlarının sözlükselleşerek birleşik isim (kapkaç, kaçgöç, çekyat, gelgit, vb.) oluşturması, birleşik fiil ile SFY’nin birbirine ne düzeyde yakınlaştığını gösteren önemli ipuçlarıdır.
Anahtar Kelimeler
Seri Fiil Yapıları, birleşik fiil, fiil
Abstract
Serial verb Constructions (SVC) which were first identified in African languages, are formed by the succession of two verbs without any conjunction or connection element, similar to compound verbs. As the typical features of these structures which were initially considered as a kind of compound, were determined, it was revealed that they showed some important differences from the compound verbs. In this study, the relationship between SVC and compound verb in Turkish will be emphasized. The aim of the study is not to reveal that SVC and compound verb are two different concepts; is to emphasize that these two concepts are two verb formations that can be considered as the continuation of each other. It is thought that some of the compound verbs, which are characterized by different names (double verb, modal auxiliary verb, semi-descriptive verb, compound verb formed with modal suffixes) in the classification of compound verbs in Turkish, may be SVC. Particularly, the similarities between the descriptive verbs and the asymmetric SVC in terms of formation, in which the second verb gains the auxiliary verb feature by being grammatical, is at a level that can add a different dimension to the discussions on the descriptive verb. Especially in Turkish spoken language, how many kaç git, kap gel, gel al, al git etc. It is seen that it is quite difficult to evaluate SVC examples within the scope of compound verb. In addition, the fact that some verb formations which are accepted as SVC lexicalized form compound nouns (kapkaç, kaçgöç, çekyat, gelgit, etc.) are important clues that show how close the compound verb and SVC are to each other.
Keywords
Serial verb construction,Compound verb, verb