Ahıska'da Son Osmanlı İdaresi (1918)
(The Last Ottoman Administration in Akhaltsikhe (1918)
)
|
Yazar
|
:
MUSTAFA SARI
|
|
|
Türü |
:
Telif
|
|
Baskı Yılı |
:
2015
|
|
Sayı |
:
46
|
|
Sayfa |
:
153-179
|
Özet
I. Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Rusya’da meydana gelen ihtilaller neticesinde Rus birlikleri, işgal ettikleri Doğu Anadolu ile birlikte Kafkasya’yı da boşalttılar. Rusya’nın çekilmesi ile bölgedeki otorite boşluğunu değerlendirmeye çalışan Ermeniler ve Gürcüler, Ruslardan aldıkları silah ve malzemeler ile bölgedeki etkinliklerini artırmaya başladılar. Ermeniler ve Gürcülerin birlikte göz diktikleri toprakların başında Müslümanların çoğunlukta yaşadığı Ahıska da bulunmaktaydı. Geleceklerinden endişe duyan Ahıska Müslümanları, Osmanlı devletinin bölgeyi ilhak etmesini temin etmek için İstanbul’a bir heyet gönderdi. Bu heyetin faaliyetleri neticesinde, 1918 yılı Şubat ayında Doğu Anadolu’da başlayan Osmanlı birliklerinin ileri harekâtının kapsamına Ahıska bölgesi de ilave edildi. Osmanlı devleti Haziran 1918’de Ahıska ve çevresini ele geçirdi ve bölgede mülkî teşkilatını kurmaya başladı. Bu makalede başta Başbakanlık Osmanlı, Türk Tarih Kurumu, Azerî ve İngiliz Arşivleri, Türk basını, basılmış Rus arşiv materyalleri ve ikinci el kaynaklar tetkik edilerek I. Dünya Savaşı’nın son yılında Osmanlı devletinin Ahıska’daki idaresinin serüveni anlatılacaktır. <
Anahtar Kelimeler
Ahıska, Osmanlı Devleti, Osmanlı idaresi, Maverâ-yı Kafkasya, I. Dünya Savaşı
Abstract
Towards the end of the First World War as a result of revolutions occurred in Russia, Russian troops abondened Eastern Anatolia and the Caucasus invaded by them. The Armenians and Georgians, trying to turn the situation to an advantage with the withdrawal of Russian troops, began to increase their activities in the region with the weapons and materials they had gained from the Russian troops. Akhaltsikhe, the lands inhabited by the majority of Muslims, was one of the lands Armenians and Georgians had been looking forward to invading firstly. Akhaltsikhen Muslims who are concerned about their future sent a delegation to Istanbul to ensure the annexation of the Ottoman state in the region. As a result of the activities of this delegation Akhaltsikhe was also added to the lands that would be operated by the Ottoman troops having started to go ahead in February of 1918 in the Eastern Anatolia. The Ottoman Empire seized Akhaltsikhen region in June 1918 and began to establish its ruling organization. In this article, the adventure of the Ottoman Empire’s administration in Ahıska in the last year of the World War I will be described by assessing particularly the Prime Ministry Ottoman Archive, Turkish History Institution Archive, Azeri and English Archives, the Turkish press, published Russian archival materials and second hand sources.<
Keywords
Akhaltsikhe, Ottoman State, Ottoman administration , Trans-Caucasia, First World War.